Definicja witamin – Witaminy – to niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu związki organiczne, biorące udział w przemianach biochemicznych jako koenzymy, tj, substancje, których obecność warunkuje prawidłowe działanie enzymów, białek katalizujących procesy przemiany materii. Organizm psa potrzebuje bardzo małych ilości witamin. Ponieważ jednak nie jest zdolny do syntezy wszystkich witamin, musi je otrzymywać wraz z pożywieniem albo w postaci „gotowej”, albo w postaci tzw. prowitamin, które następnie są przetwarzane na witaminy.
Jak widzisz witaminy odgrywają bardzo dużą rolę w psim organizmie, na przykład:
– niektóre witaminy działają jako przeciwutleniacze, które chronią organizm przed szkodliwym działaniem toksyn;
– pomagają u trawienie i wchłanianiu substancji odżywczych poprzez rozkład węglowodanów, białek i tłuszczów;
– pomagają we wzroście mięśni i kości;
– pomagają zachować zdrową skórę i sierść;
– pomagają w prawidłowym rozwoju całego organizmu.
Ogólne witaminy możemy podzielić na witaminy rozpuszczalne w wodzie oraz rozpuszczalne w tłuszczach. Różnica tych dwóch typów witamin polega na tym, w jaki sposób są przechowywane są w organizmie.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach znajdują się w tkance tłuszczowej i wątroby, a rozpuszczalne w wodzie witaminy są przechowywane tylko w niewielkich ilościach w organizmie. Dlatego też muszą być uzupełniane codziennie, od wszystkich nadmiernych przenikają przez ciała dziennie.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach znajdują się w tkance tłuszczowej i wątrobie, a rozpuszczalne w wodzie są przechowywane tylko w niewielkich ilościach, w organizmie. Dlatego też muszą być codziennie uzupełniane.
Witamina A (rozpuszczalna w tłuszczach).
Występowanie – w postaci prowitaminy znajduje się w: marchwi, pomidorach, kukurydzy, szpinaku i innych warzywach liściastych.
Prowitamina A przekształcana jest w organizmie w witaminę A i magazynowana w wątrobie. Szczególnie bogaty w witaminę A jest tran z ryb dorszowatych, żółtko jaj, mleko i ryby.
Działanie – bierze udział w procesie widzenia, chroni nabłonek skóry, pobudza wzrost młodych organizmów i tworzenie się komórek nasiennych.
Objawy niedoboru – ślepota kurza (brak zdolności widzenia w nocy), uszkodzenie błon śluzowych, wskutek czego łatwiej mogą się do nich dostać drobnoustroje (szczególnie zakażenia przewodu pokarmowego). Skóra sucha, łamliwa, popękana.
Zastosowanie – ważna zwłaszcza w chowie szczeniąt (tarta marchew lub tran). Jako środek leczniczy w chorobach skóry, dla przyspieszenia gojenia małych uszkodzeń (maść tranowa) oraz w różnych chorobach oczu i przewodu pokarmowego.
Witamina B Kompleks (rozpuszczalna w wodzie). Do grupy tej należy wiele witamin o różnej budowie chemicznej i różnym działaniu (Bi, B2, B6, PP, B).
Występowanie – w większości roślin, drożdże, wątroba, mięso, mleko, ryby.
Działanie – ogólnie cały zespół witamin grupy B pobudza wzrost i przemianę materii, zapobiega schorzeniom skóry i niedokrwistości.
Objawy niedoboru – ze względu na szerokie ich występowanie w roślinach i produktach zwierzęcych niedobór witamin z grupy B — zdarza się rzadko. Przy wyłącznym żywieniu kukurydzą występuje choroba o nazwie „czarny język” (niedobór kwasu nikotynowego). Cechuje ją brązowoczarne zabarwienie języka, tworzenie się wrzodów w jamie ustnej i biegunka.
Zastosowanie – jako lek w różnych chorobach skóry i przewodu pokarmowego oraz w zaburzeniach nerwowych (porażenia, kurcze, zapalenie nerwów, wymioty), zaburzeniach wzrostu oraz w niektórych zatruciach.
Witamina C (rozpuszczalna w wodzie).
Występowanie – witamina ta znajduje się w większości roślin. Szczególnie dużo witaminy C zawierają owoce głogu. W 10 g tych owoców jest tyle witaminy C co w 150 g cytryn. Występuje ona też w dużej ilości w: pietruszce, brukselce, szpinaku, ziemniakach, mleku. Przy długotrwałym moczeniu, gotowaniu lub niewłaściwym składowaniu jarzyn większa część witaminy ulega zniszczeniu.
Działanie – udział w przemianie materii, prawidłowej czynności gruczołów oraz krzepnieniu krwi. Wzmaga siły obronne or
Objawy niedoboru – normalnie nie stwierdza się u psów niedoboru witaminy C, gdyż zwierzęta te mogą ją wytwarzać w wątrobie. Doświadczalnie można u psów wywołać niedobór witaminy C żywiąc je gnijącym mięsem, gotowanym zbożem i długo gotowanym mlekiem.
W niedoborze witaminy C pojawia się skłonność do krwawień, zapalenie dziąseł i wypadanie zębów (szkorbut).
Zwiększone zapotrzebowanie na witaminę C występuje w czasie ciąży, w okresie karmienia szczeniąt, w czasie wzrostu oraz w chorobach gorączkowych.
Zastosowanie – w chorobach zakaźnych, niektórych zaburzeniach przewodu pokarmowego oraz skłonności do krwawień.
Witamina D (rozpuszczalna w tłuszczach)
Występowanie – najwięcej tej witaminy zawiera mięso niektórych ryb (łosoś, dorsz, tuńczyk, śledź, makrela, sardynki, węgorz i inne) oraz tran. Ważnymi źródłami są: wątroba, ser, żółtko jaj i niektóre grzyby.
Witamina D występuje w trzech postaciach: kalcyferolu ( witamina D1 ), ergokalcyferolu ( witamina D2 ) i cholekalcyferolu ( witamina D3 ). Żródłem kalcyferolu i cholekalcyferonu jest tran, ergokalcyferolu zaś pokarmy roślinne. U ludzi cholekalcyferol powstaje w skórze pod wpływem promieniowania UV – psy jednak nie potrafią go w ten sposób syntetyzować.
Witamina D pobudza wchłanianie wapnia i fosforu, a także zapobiega nadmiernemu wydalaniu tych pierwiastków z moczem przez co wpływa nie tylko na prawidłowe kształtowanie się kości, ale też na ich odpowiednią gęstość i na stan uzębienia. Obecność witaminy we krwi wpływa korzystnie na system nerwowy i na pracę ( skurcze ) mięśni, w tym serca. Witamina D zapobiega i łagodzi stany zapalne skóry, reguluje wydzielanie insuliny, a tym samym wpływa na odpowiedni poziom cukru w organizmie. Oddziałuje na komórki szpiku kostnego produkujące komórki obronne ( monocyty ). Niedobory witaminy D są bezpośrednio związane z metabolizmem wapnia i fosforu. Nawet jednak przy właściwym dozowaniu wapnia i fosforu niedobór witaminy D odpowiada za zbyt małe przyrosty wagowe szczeniąt.
Witamina D nie jest magazynowana w organizmie tak bardzo, jak inne witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, zalecane jest więc jej stałe uzupełnianie. Groźne dla organizmu jest też podawanie nadmiernych dawek witaminy D . Efektem jest m.in. zwapnienie narządów miąższowych, w tym nerek i wątroby, co upośledza ich funkcje i może prowadzić do śmierci.
Witamina E. Głównym źródłem witaminy są oleje roślinne tłoczone na zimno – szafranowy, z kiełków pszenicy, mięso, orzechy, warzywa liściaste.
Witamina E ( alfa-tokoferol ) jest głównym antyoksydantem, który chroni organizm przed licznymi utleniaczami. Bierze udział w dostarczaniu składników odżywczych do komórek. Wzmacnia ściany naczyń krwionośnych oraz chroni przed przedwczesnym rozpadem krwinki czerwone. Niedobór witaminy E powoduje zmiany wsteczne w gonadach, obumieranie zarodków, zmiany w układzie nerwowym i narządach.
Deficyt witaminy E łagodzi mikroelement – selen. Zalecana dawka witaminy E wynosi: 2.2 j.m./kg masy ciała w przypadku szczeniąt, oraz 1.1. j.m./kg dla psów dorosłych.
Witamina K. występuje głównie w niektórych zielonych warzywach liściastych, i żółtkach jaj.
Witamina K ( K1 – filochinon, K2 – farnochinon ) bierze udział w procesach krzepnięcia krwi, pełni też ważne funkcje w gospodarce wapniowej i mineralizacji tkanek, spowalnia rozwój nowotworów wielu narządów. Jest syntetyzowana w przewodzie pokarmowym psa i na ogół nie występują jej niedobory. Wskazaniem do leczniczego podawania witaminy K są stany po krwotocznym zapaleniu żołądka i jelit ( parwowiroza ) oraz okres krycia. Niedobory witaminy K obserwuje się też u psów poddanych chemioterapii.
Znaczenie tej witaminy polega raczej na jej zdolności do leczenia w przypadku wystąpienia zatrucia psów w przypadku zjedzenia trucizny na szczury. Witaminą K suplementuje się psa rekonwalescenta przez okres 3 – 4 tygodni.
Czy suplementacja witaminami jest konieczna?
Powinieneś potrafic już sam sobie odpowiedziec na to pytanie. Oczywiście, że są konieczne.
Podawanie szczeniętom suplementów witaminowych (naturalnych)zapewni im w przyszłości dobra kondycję oraz mocne kości i zęby.
Suplementacja dorosłych psów witaminami da Ci pewnośc, że będą one zawsze zdrowe i w najwyższej kondycji.
A starsze psy? Psom w podeszłym wieku zmniejsza się zapotrzebowanie energetyczne organizmu, gdyż z wiekiem metabolizm staje się wolniejszy, a także zmniejsza się aktywność fizyczna zwierzęcia. Niemniej jednak ważne jest, aby dostarczać zwierzęciu odpowiedniej ilości mikroelementów i witamin, gdyż z wiekiem zdolność przyswajania niektórych składników może ulec zmniejszeniu. Warto podawać seniorowi produkty bogate w witaminę A, C oraz E, jak również w cynk. Witaminy te pomogą wyeliminowac wolne rodniki i toksyny z organizmu. To pomoże spowolnić proces starzenia się i zapobiegnie chorobom, takim jak rak.
Dziękuje Ci za uwagę.